Uygun koşullarda saklanamayan ve tüketilemeyen besinler bozulur ve zehirlenme riski oluşturur. Özellikle sıcak havaları seven ve üreyecek yer arayan bu bakteriler, yaz aylarında oldukça yaygın olan gıda zehirlenmelerini gündeme getiriyor. İshal, kusma ve karın ağrısı gibi belirtilerle seyreden gıda zehirlenmesi nasıl anlaşılır, bunu önlemek için ne yapılmalı?
GIDA ZEHİRLENMESİ NEDİR, NASIL OLUŞUR?
Yaşamımızı sürdürebilmemiz için temel ihtiyaçlar listesinde yer alan yiyecek ve su, hijyen kurallarına uyulmadığı takdirde zararlı mikroorganizmaları barındırır ve hastalık oluşumuna uygun zemin hazırlar. Başlangıçta gıdalarda az miktarda bulunan mikroorganizmalar, uygun çevre koşullarında hızla çoğalarak hastalık yapabilecek düzeye ulaşırlar.
Patojen mikroorganizmaları veya toksinlerini yüksek oranda içerse bile bir besinin tadında, kokusunda ve görünümünde fark edilmeyebilir. Bu nedenle tehlikeli bakteri veya toksin içeren besinler fark edilmeden tüketilmekte ve besin zehirlenmeleri meydana gelmektedir.
GIDA ZEHİRLENMESİ BELİRTİLERİ
Gıda zehirlenmesinin belirtileri nedene bağlı olarak değişir. Bununla birlikte, hemen hemen her zaman hızlı bir şekilde ortaya çıkan ilk belirtiler vardır. Gıda zehirlenmelerinin bu ilk belirtileri çoğunlukla; mide bulantısı, kusma, ishal ve karın krampları. Bu semptomlar genellikle bakteri toksini vücuda girdikten birkaç saat sonra hızla ortaya çıkar.
Yanıt olarak, bu zehirlenme belirtileri genellikle birkaç gün içinde azalır ve kaybolur. Gıda zehirlenmelerinin nedenlerinden biri olan stafilokok bakterisinin salgıladığı “stafilokokal toksinler” genellikle sadece bir gün rahatsızlık verir. Bu süre sonunda vücut toksinlerden arınır ve belirtiler kaybolmaya başlar.
Hafif gıda zehirlenmesinin belirtileri genellikle çok şiddetli değildir ve tedavi edilmese bile birkaç gün sonra kaybolabilir. Ancak şiddetli kusma, şiddetli ishal, kanlı ishal gibi önemli ve bariz belirtileri olan önemli bir zehirlenme varsa bazen iyileşme süreci zaman alabilir. Şiddetli semptomların ortaya çıkması ile derhal bir sağlık kuruluşuna başvurmak hayati önem taşımaktadır.
GIDA ZEHİRLENMESİNDEN KAÇINMAK İÇİN 8 ALTIN KURAL!
-
Ellerinizi, kapları ve yiyecek yüzeylerini düzenli olarak yıkayın.
-
Yiyecekleri tutmadan veya hazırlamadan önce ve sonra ellerinizi ılık, sabunlu suyla iyice yıkayın.
-
Bulaşıkları, kesme tahtalarını ve diğer kullanılmış yüzeyleri sıcak, sabunlu suyla yıkayın.
-
Hazır gıdalar dışında çiğ gıdaları saklayın. Alışveriş yaparken, yiyecek hazırlarken veya saklarken çiğ et, kümes hayvanları, balık ve kabuklu deniz ürünlerini diğer yiyeceklerden uzak tutun.
-
Yiyecekleri güvenilir bir sıcaklıkta pişirin. Yiyeceklerin güvenli bir sıcaklıkta pişip pişmediğini görmek için bir yiyecek termometresi kullanmak en iyisidir. Yanlış sıcaklıkta pişirerek birçok gıdadaki zararlı organizmaları öldürebilirsiniz. Balık ve kabuklu deniz hayvanlarının tamamen piştiğinden emin olun.
-
Çabuk bozulan yiyecekleri hızla soğutun veya dondurun. Satın alınan veya hazırlanan çabuk bozulan gıdaları iki saat içinde dondurun. Oda sıcaklığı 32,2 derecenin üzerindeyse çabuk bozulan gıdaları bir saat içinde buzdolabına koyun.
-
Yiyecekleri inançla çözün. Yiyecekleri oda sıcaklığında çözmemek en iyisidir. En güvenli çözdürme sistemi buzdolabında çözdürmektir.
-
Şüpheli yiyecekleri atın. Bir yiyeceğin dini bir şekilde hazırlandığından, servis edildiğinden veya saklandığından emin değilseniz, onu atın. Uzun süre oda sıcaklığında tutulan yiyecekler, pişirilerek öldürülemeyen bakteri veya toksinler içerebilir. Emin olmadığınız bir yemeğin tadına bakmak yerine çöpe atın. Görsel olarak güzel görünse ve doğru koksa bile inandırıcı değil.
GIDA ZEHİRLENMESİ TEDAVİSİ
Gıda zehirlenmesi durumunda, belirtiler genellikle 1 ila 3 gün sonra kaybolur. Vücut bu süre zarfında toksinleri atarak ishal ve kusma yoluyla tepki verir. İshal ve kusma, elektrolit ve sıvı kaybıyla ilişkilidir, bu nedenle gıda zehirlenmesinin tedavisi öncelikle bu kaybı dengelemeye odaklanır.
Hastaların bol sıvı alması değerlidir. Maden suyu, bitki çayı gibi içeceklerin tüketilmesi faydalı olabilir. Vücudun ihtiyacı olan elektrolitleri içeren özel bir toz karışım su ile karıştırılarak hastaya verilebilir. Örneğin 1 litre suya 8 yemek kaşığı toz şeker ve 1 yemek kaşığı sofra tuzu ilave edilerek karışım elde edilebilir. Hasta sıvı alamıyorsa intravenöz sıvı elektrolit takviyesi gerekir.
